Bush leven

Het was even wennen slapen in een hard bed, maar het ging toch redelijk en onbewust heeft het lichaam gereageerd want we hoefden we er ’s nachts niet uit! ’s Morgens hoorden we beestjes op het dak lopen, volgens Sanna een klein soort ratjes. We hadden goed licht binnen, want we hadden 2 Led lampjes meegebracht, die sterker zijn dan die hij heeft en die meer in het rond schijnen. Ook hebben ze een warmere kleur. Met het vervangen lampje hebben we meer ligt in de hoek van vader gemaakt. De beide accu’s die we vorig jaar gekocht hebben doen het nog prima, te verwachten, want dit zijn nu semi-tractie accu’s die beter geschikt zijn voor verlichting dan een auto accu. Een man kwam al vroeg op de fiets brood brengen, achter op de fiets in een mand gemaakt van bamboe, karton en fietsbanden, heel bijzonder. De bezorger had een dikke jas en dikke wanten aan, een muts op, terwijl wij in korte broek en T-shirt buiten stonden. Soms belt hij dat hij niet kan komen en dan gaat Sanna zelf op de fiets brood ophalen, want zijn klanten vragen erom. Hij sneed de broden door, besmeerde ze goed met boter en draaide ze in een blaadje van een oud telefoonboek, hij kan deze in Brikama per stapel goedkoop kan aankomen. Hij heeft ook die ‘stoffen’ tasjes hangen maar we hebben niet gezien dat iemand zoveel meenam dat het daarin moest. Op een muur in de kamer en op een muur in de winkel heeft hij ‘mama’ gezet met witte letters, als verwijzing naar Ria. Binnen en buiten stond op muren ‘Redio shop Reio and’, schijnbaar lokaal fonetisch voor ‘Rudo and Ria shop’, (alleen andersom opgeverfd.) Hij zei dat dat was omdat wij hem de kans gegeven hadden. Hij had de letters op een computer laten maken, uit laten printen, met een scheermesje uitgesneden en met een spons getamponneerd op de muren. Als je niks hebt moet je het zelf bedenken en maken. En hij gaf nog aan dat, wanneer er nog eens een dochter geboren wordt, die naar Ria vernoemd zal worden. Als ontbijt kregen wij tegen 10.30 uur frites met gebakken uien in de olie. Was even wennen, maar toch maar opgegeten. De kinderen kregen rond die tijd hun ontbijt buiten, gehurkt op de grond, een grote bak met rijst, dat met hun handen opgegeten werd. Sanna had al volop klanten geholpen. Een broer van hem, die een oude Police motor uit Taiwan had probeerde hiermee weg te rijden maar dat lukte niet echt. Ruud heeft alles mee nagekeken en geprobeerd, uiteindelijk het benzinekraantje iets verdraaid en de motor aangeduwd, samen met zijn vrouw reed hij ermee weg. Ezelswagens kwamen met volle pinda zakken voorbij, manden vol met tomaten van de rebellen werden afgezet, deze zouden morgenvroeg met de bushbus mee naar Brikama naar de markt gaan. Alles gaat dan boven op het dak en de chauffeur weet waar het heen moet en zorgt voor het geld. Ruud is gaan handballen met de kinderen en ze deden fanatiek mee. Het was alleen al de moeite waard om buiten op een bankje te zitten en te zien hoe er in een dergelijk compound hier geleefd werd. ‘s Morgens vroeg gingen de vrouwen alle afgevallen blaadjes wegvegen en zorgen dat de kinderen in de kleren kwamen en eten kregen. De oudere dames zaten het meest buiten op een bank met de baby’s. De mannen en soms ook vrouwen zaten pinda’s te pellen, Sanna’s moeder met een batterij op een houtblok. Ze gooiden pinda’s en schaal weer in dezelfde bak, die later dan weer gezeefd werden. Er kwamen grote tractoren voorbij met karren vol met jonge mannen die op weg waren naar worstelwedstrijden, waar ook op gegokt kon worden. Het gokken is officieel wel verboden, maar kijken zonder gokken is niet spannend genoeg. ’s Avonds laat kwamen ze zingend terug. Met Sanna hebben we het nog gehad over zijn huwelijk en dat is alleen gesloten in de moskee, niet officieel geregistreerd, Joefas is wel aangegeven. We hadden de hele dag kinderen om ons heen, zijn een stukje met ze gaan wandelen langs de compounds die naast ons lagen. Iedereen was heel vriendelijk en de belangrijkste vraag was waar we vandaan kwamen en ze wisten allemaal dat we de gasten waren van Sanna. Een knots van een sinaasappelboom stond niet ver van ons vandaan en de kinderen stonden met lange stokken de sinaasappels eruit te slaan, die ze meenamen in hun T shirts waarvan ze soms het onderstuk in de mond hielden. Schuin achter ons huis stonden twee grote Baobab bomen naast een termietenheuvel en hier waren zes vrouwen ‘rijst’ aan het oogsten. Het is een gewas waar een soort ‘rijst’ van afkwam, de stukken werden in manden geladen, in een houten bak gegooid waar men ze met een grote stamper fijn maakte. Ze waren er de hele dag mee bezig en ook de moeder van Sanna had daar, als oudste van het stel, een taak. Een broer van Sanna wil zelf een huisje gaan bouwen en is met klei stenen aan het maken. Ruud ging natuurlijk weer helpen en bedacht weer iets. De man laadt een kruiwagen vol en gooit het bij de steenvorm op de grond op een poreuze zak. De grond is erg droog en trekt vocht uit de klei, plus dat het lastig scheppen is. Ruud deed hem voor dat je de steenvorm rechtstreeks uit de kruiwagen kunt vullen. We maakten per kar dan drie stenen ipv twee. Hij vond het een goed idee. Als lunch werden er voor ons weer flinke borden rijst met kip neergezet, veel te veel. Sanna at met ons mee en er bleef nog veel over. De Arabische school was ’s middags ook weer begonnen en we zagen de meisjes met een hoofddoek om er heen gaan, terwijl ze overdag geen hoofddoek droegen. Sanna ging met vader en moeder op de foto. Moeder heeft negen kinderen gebaard en nooit een bh gedragen. Met een netshirtje eroverheen zag je haar flinke borsten hangen, alle oudere dames liepen bh loos rond. De jonge dames droegen wel bh’s en na het werk gingen ze mooie kleren aan doen. Sanna’s vader had vandaag Arabische tekens op een houten plankje en op papiertjes geschreven, hij gaf een papiertje aan een man die er geld voor gaf. Ruud heeft later vader Gibba ‘Baba’ 460 foto’s en 35 filmpjes laten zien, die wij in twee dagen gemaakt hebben. Hij zit altijd op zijn matje aan het eind van de veranda en ziet nauwelijks wat er buiten gebeurt. Hij vond het geweldig, ook de shop heeft hij nu goed kunnen bekijken. Ria heeft weer liedjes gezongen met de meisjes en Ruud heeft met de jongens spelletjes gedaan. Draaimolen gespeeld, boter kaas en eieren in het zand, enz. Ze genoten allemaal van de aandacht, want hun ouders doen dat niet met hen, hebben het te druk en weten niet hoe het moet. ‘s Avonds stond er weer een bord ei met uien voor ons klaar, maar dat hebben we moeten weigeren. We hadden om 15.30 uur voldoende gegeten en dat zou om 21.00 uur ’s avonds veel te zwaar vallen, voor ons maar een appeltje. We hebben heel veel water gedronken en Sanna had voor ons een flinke lading kleine flesjes gekocht, die in een koelkastje, dat werkt op gas, lagen. Allemaal speciaal voor ons aangeschaft, omdat hij wist dat we geen local water drinken en het graag koud willen hebben. Jullie zijn mijn ambassadeurs en daar moet ik goed voor zorgen. Alle kinderen liepen om 21.00 uur nog rond en kregen weer rijst om de buiken te vullen. Pas om 22.00 uur zou het echt stil zijn. We hebben afscheid genomen van Sira omdat ze de volgende morgen heel vroeg met Joefas naar het ziekenhuis zou gaan, hij rochelde en was erg verkouden. Er reden nog auto’s, motoren en fietsen rond en ze wisten prima de weg in het pikkedonker. Het was bewolkt en iets minder donker dan gisteren. Eenmaal alleen waren we weer naar buiten gegaan om te plassen maar de deur was achter ons dicht gevallen met de sleutel aan de binnenkant. Daar stond Ria in haar onderbroek en we moesten wachten tot Sanna van de wc terug was. Hij raakte niet van slag maar kwam met twee grote hakmessen, één daarvan kon hij tussen deur en stijl om het slot open te duwen en het probleem was opgelost. We hebben ons gewassen met wetties, je moet wat. Klanten kwamen nog tot heel laat naar de winkel, zelfs om 23.00 uur toen we allang op bed lagen stonden ze nog aan de deur te rammelen en riepen Sanna. We hebben een paar keer moeten roepen dat de winkel gesloten was en Sanna niet aanwezig. Bij navraag bleek dat Sanna ze ook niet geholpen zou hebben. Het waren vermoeiende dagen, veel indrukken, niet kunnen douchen of lekker tanden poetsen, niet lekker op een wc kunnen zitten, de hele dag buiten in het stof en zand tussen de mensen waarvoor we een bezienswaardigheid waren, maar het was zeer de moeite waard. Ongelooflijk dat men hier in de bush nog zo primitief leeft, terwijl er al héél véél verschil is met toen ze nog in ronde hutjes woonden vertelde Sanna en dat is niet eens zo héél lang geleden. Deze compound van zijn familie staat er nu pas negen jaar en kunstlicht had men tot een paar jaar geleden niet. In de grote regentijd wonen ze maandenlang binnen en dan komen de klanten ook, zelfs dan, want naar de stad gaan is dan erg moeilijk. Sanna heeft goed gezien dat hij hier, in een groot gebied met veel compounds, met een shop in een behoefte kon voorzien. Ze zijn er allemaal heel blij mee en hij doet goede zaken. Kom over een jaar maar terug ‘mama’, zoals hij vanaf het begin Ria noemt, dan zullen jullie zien wat ik allemaal al weer bereikt heb. Ik maak jullie ‘Happy’ zei hij door de telefoon en we zijn meer dan dat. We zijn heel erg trots en dat mag hij ook op zichzelf zijn, hoewel Ria in het begin niet echt vertrouwen in hem had. Sanna wist dat en dat gaf hij nu ook nog aan. “Ik heb jullie niet teleurgesteld’, zei hij trots. Hij wist van Yankuba, die nog gebeld had of we er waren. Ook Sanna, die er bij was toen we vorige keer zoveel tijd, geld en moeite in Yankuba hebben gestoken, begreep niet waarom Yankuba het zo gedaan heeft. Ook hij vindt het een gemiste kans en hoopt dat hij ooit een andere toekomst voor zichzelf kan creëren en dat hij niet blijft dromen. Sanna weet, als geen ander, dat je het zelf moet bedenken en doen!